Co zrobiła i mnie pandemia 2020

Od kilku tygodni towarzyszą mi refleksje na temat tego, jak minął mi czas pandemii. Rok, a nawet więcej okresu izolacji, niepewności, lęku, wyczekiwania a nawet złości. Staram się spojrzeć na siebie, jak na część większej całości: grupy społecznej w której obracam się. I próbuję zobaczyć interakcje między mną, moimi przekonaniami, obawami i wartości oraz tym, co niby na zewnątrz, choć tak naprawdę – niezwykle ważne dla mojego poczucia “ja”.

Po tym okresie pełnym zmian i niepewności na plan główny wysuwają się emocje. Emocje w pełnej gamie, a także świadomość, jak dużo ich było, w jak różnych odcieniach i natężeniu pojawiały się. I oczywiście, jak różne mechanizmy obronne włączały się podczas tego okresu. Nie tylko u mnie, ale także ludziom wokół, co także wpływało na moje organizowanie się.

Początek pandemii, pierwsza połowa okresu zapisała się w naszych ciałach przede wszystkim jako czas niepokoju, lęku, niedowierzenia i poczucie zaskoczenia. Był to nieznany wcześniej naszemu pokoleniu globalny strach o przyszłość życia, strach o zdrowie, o to “jak to będzie”,  o to "jak to wpłynie na moje życie osobiste, moje plany, marzenia itp" i “kiedy to się skończy” i “jak świat poradzi sobie z tym nowym zagrożeniem”.

Uczucie izolacji, przymus dystansu społecznego, tęsknota za bliskimi osobami, lęk o przyszłość, żal, że coś bezpowrotnie tracimy. Jak wiem, nie tylko u mnie tak się zadziało. Jest nas więcej.

Mam ten przywilej, że w swojej pracy napotykam sporo okazji, aby rozmawiać o aktualnych sprawach i przyglądać się doświadczeniom oraz emocjom innych osób. Jestem niejako “zapraszany” przez życie do tego, aby patrzeć jak to, co dzieje się teraz, oraz to, co działo się kiedyś, w czasie “przed pandemią”, wpływa na nasze ciało i osobowość. Jak kształtowało i jak kształtuje teraz mechanizmy wspierające nas w sytuacji zagrożenia. Zarówno na poziomie jednostki, jak i społeczności.

Tymczasem rok 2021 to już inna bajka. Wszyscy czekali normalnej wiosny. Powrotu normalności. W perspektywie społecznej ten rok jest rokiem zniecierpliwienia, przygnębienia, irytacji, szukania tzw. winnego, doszukiwania się spisków, ale i szukania oparcia w tym co wydaje się stałe. Dołączyła też próba zawierzenia autorytetom, wiara bezkrytyczna w autorytety jak wiara w bogów, a nawet wręcz zawierzanie “sile wyższej” i zastanawianie się “jak żyć teraz?”. To również  odkrywanie co to znaczy normalność.

Osobiście w tej drugiej połowie okresu pandemii – jakże w  trudnym roku 2021 – dominuje u mnie chęć zrobienia kolejnego kroku ku porzuceniu złudzeń, nadziei, że “jeszcze będzie normalnie”. Tak, jakbym intuicyjnie czuł, że “tylko to może mnie uratować”, ochronić przed bólem zmian.

Mam w sobie jednocześnie tęsknotę za tym, co było, jak i gotowość na tzw. nowe. Ambiwalentny stan połączony ze świadomością, że walka, stawienia oporu nic nie dadzą, że liczy się elastyczność i dopasowanie się do zmienności świata, a nawet popełnianie błędów i wspomniany chaos wokół nas wydarza się aby każdy mógł rozwijać się, uczyć, poznawać i ewoluować.

Oczywiście “tak po ludzku” chciałbym targować się z losem, powiedzieć: “ok, zrezygnuję z tego, ale oddaj mi to”!!! . Tylko, że to tak nie działa.

Dzień po dniu jestem więc w tym, co pojawia się, a więc czasami jestem lęku czy smutku, a czasami w złości i gniewie - kiedy widzę nowe statystyki zachorowań, kiedy czytam jak ludzie tracą pracę, a przedsiębiorcy swoje firmy i dochody, że nauka zdalna i izolacja odbija się negatywnie na dzieciach i młodzieży, również na dorosłych, że z powodu przymusu zasłaniania twarzy maseczkami ludzie  oddalili się od siebie, przestając mówić sobie dzień dobry, dziękuję, przepraszam, nie widać u nich uśmiechu na twarzy, tylko oczy agresji i nieufności, no i kiedy w moim życiu osobistym doświadczam fatalnych skutków pandemii.  

Czasami jest – o dziwo pojawia się na krótko – nadzieja, radość i  wiara, że zły okres się zakończy, albo że “to nowe” okaże się ciekawsze, że będę potrafił za tymi zmianami nadążyć.

Przechodziliśmy przez ten czas do tego momentu – a więc ja także – przez pełną gamę emocji: od strachu, lęku, do poczucia osamotnienia, wypalenia, utraty nadziei i poczucia sensu, ale też przez złość, gniew, poczucie krzywdy, że ktoś odebrał nam “nasze życie”. Zmiany jakie zaszły, kreują w nas pytania co dalej.

Ta pandemia to czas zamrażania się, czas zawieszenia, próby doszukiwania sensu w tym, co niby natura zgotowała ludzkości. 

Testowaliśmy też – mniej lub bardziej świadomie – różne strategie działania, od zadaniowej przez unikową. Niektóre z nich zawiodły nas od razu, inne sprawdziły się całkiem nieźle. 

Tylko czy mamy już odpowiedź “jak żyć?”, czy poczuliśmy i przede wszystkim czy doświadczyliśmy, że jedyna sensowna opcja wyboru to “w zależności od …”?

Obserwowanie tego wszystkiego w ostatnim czasie, otaczającego mnie świata, ludzi jak i siebie, było dla mnie ciekawym wyglądem w mechanizmy obronne, które ratowały jak zwykle w trudnych sytuacjach- wyparcie, kompensacja, umniejszanie, szukanie autorytetów, albo też szukanie winnego.

Sporo można też było nauczyć się o sobie, zdefiniować na nowo swoje potrzeby i system wartości. A także poczuć, co to znaczy “stanąć na własnych nogach” i podejmować decyzje “w zależności od”.

Czuję te zmiany zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.

Pewne jest, że większość z nas ten trudny okres wyczerpał zarówno na poziomie osobistym, indywidualnym, jak i społecznym. Zostały nadszarpnięte nasze zasoby nie tylko energetyczne ale i emocjonalne, psychiczne, a nawet zawodowe, gospodarcze i finansowe. To właśnie to zrobiła nam - również i mi - pandemia 2020.